Vào ngày 27 tháng 4 năm 1996, quốc hội Hoa Kỳ và Tổng Thống Bill Clinton ký tên thông qua đạo luật dự thảo, "Luật Cải Tổ Nhập Cảnh Bất Hợp Pháp & Trách Nhiệm Của Người Di Dân," Illegal Immigrant Reform & Immigrant Responsibility Act (IIRIRA). IIRIRA đưa ra hai (2) phương pháp xác định tội hình sự nào có thể bị trục xuất ra khỏi Hoa Kỳ. Phương pháp thứ nhất được gọi là "Tội Đại Hình Trầm Trọng," (Aggravated Felony). Tiết Đoạn 101(a)(43) của luật di trú đưa ra danh sách "Tội Đại Hình Trầm Trọng." Phương pháp thứ nhì được gọi là "Tội Đạo Đức Xấu Xa," (Crimes of Moral Turpitude). "Tội Đạo Đức Xấu Xa" không có danh sách riêng. Nhưng Sở Di Trú dùng danh sách "Đạo Đức Không Được Tốt" trong Tiết Đoạn 101(f) của luật di trú và dựa vào những quyết định chống án của Tòa Thượng Thẩm Hoa Kỳ (U.S. Circuit Court of Appeals) và Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ (U.S. Supreme Court).
Theo IIRIRA, những người bị kêu án các tội nằm trong 1 trong 2 phương pháp kia sẽ bị trục xuất ra khỏi Hoa Kỳ, ngoại trừ những trường hợp đặc biệt mà Chưởng Lý Hoa Kỳ (U.S. Attorney General) chấp nhận tha thứ qua diện nhân đạo. Vì Luật IIRIRA bao gồm rất nhiều tội hình (đại hình và tiểu hình theo luật tiểu bang), luật này ảnh hưởng rất nhiều đến thường trú nhân (permanent resident) có những tiền án đã xảy ra trước tháng 4 năm 1996. Luật IIRIRA có hiệu lực hồi tố (Retroactive) và cho phép Sở Di Trú trục xuất những người có tiền án đã xảy ra từ 20, 30, 40 năm trước, không cần biết thường trú nhân đó đã làm qua bao nhiêu việc tốt hay đã thay đổi tốt trong nhiều năm qua.
Trong số đó những người bị kêu án trục xuất có rất nhiều người Việt Nam can tội tiểu hình của tiểu bang . Ví dụ, IIRIRA xem tất cả tội buôn bán và tiêu thụ ma túy là tội đại hình nghiêm trọng, ngoại trừ tiêu thụ cần sa (marijuana) dưới 30 grams. Những tội khác liên quan đến tất cả các loại ma túy khác đều bị trục xuất. Trong nhiều tội hình sự được gọi là "tộị đạo đức xấu xa" gồm có tội gian lận (trộm cắp) và bị kêu án ít nhất 180 ngày tù (dù chỉ là án tù treo). Mặc dù người bị cáo bị kêu án dưới 180 ngày và tội đó không được kêu án tối cao quá 1 năm, nếu tội đó là tội thứ nhì, người bị cáo cũng sẽ bị kêu án trục xuất vì đả vi phạm nhiều tội đạo đức xấu xa.
Bài trình bày dưới đây là câu hỏi của một thân chủ đã đến văn phòng Ủy Ban Cứu Trợ Người Vượt Biển và câu trả lời của tôi trình bày tình trạng của người này. Tên tuổi của thân chủ đã được xóa đi để bảo vệ sự kín đáo của hồ sơ. Quý độc giả sẽ hiểu thêm phần nào khía cạnh và ảnh hưởng của tội hình sự đến luật di trú.
Câu Hỏi:Tôi tên là T. Vào năm 2002, tôi lái xe bị cảnh sát chận lại. Khi họ khám trong xe tôi thì tìm ra một ống hút bạch phiến. Vì vậy, họ buộc tôi vào tội "sử dụng bạch phiến" và tôi bị kêu án 6 tháng tù. Sau 4 tháng, tôi được thả ra. Sau khi ra tù , Sở Di Trú kêu án trục xuất tôi. Sở Di Trú tống giam tôi 6 tháng thì lại thả tôi ra. Tôi được cấp giấy phép đi làm. Tôi làm nghề đánh cá và thường đi xa ra khơi cào tôm. Tôi có những câu hỏi sau đây, xin LS. giải đáp giùm.
- Trong Trường Hợp Của Tôi, Tôi Có Thể Xin Lại Thẻ Thường Trú (Thẻ Xanh) Được Hay Không?
Trả lời: Tiết Đoạn 237(a)(2)(A)(i) và Phần (iii) của Luật Di Trú Liên Bang Hoa Kỳ, ghi rằng: "khi một thường trú nhân (permanent alien residence) đã phạm tội Đại Hình Trầm Trọng (Aggravated Felony) theo định nghĩa của Phần 101(a)(43)(B) của Luật Di Trú, và liên hệ đến tội tàng trữ để buôn thuốc phiện, ngoại trừ cần sa dưới 30 gram cho mình sử dụng, người ấy sẽ bị trục xuất ra khỏi Hoa Kỳ."
