Là sinh viên ngành sinh học của Trường Đại học Havard danh tiếng , anh Darren Dat Lu, President/CEO - Lunex Telecom, đã không trở thành một bác sĩ như dự định ban đầu của mình. Người doanh nhân này đã thấy rõ ràng con đường mình sẽ đi và anh đã lựa chọn nó với tràn đầy nhiệt huyết , lòng dũng cảm và sự trung thực. Phần thưởng cho sự lựa chọn này chính là sự ra đời của Công ty Lunex Telecom, một công ty bán thẻ điện thoại đã trở nên quá quen thuộc với cộng đồng người Việt ở hải ngoại. Con đường thành công của anh, cũng như bao doanh nhân thành đạt khác, bắt đầu từ một ý tưởng táo bạo và biết bao chông gai.
    Anh Darren Dat Lu: Gia đình tôi gồm một mẹ và sáu người con nhỏ đang định cư t?i khu Bronx, NY, Hoa Kỳ vào năm 1980 . Lúc ấy, cha tôi vẫn còn đang ở "trại cải tạo". Sau đó ông được tr? tự do và đoàn tụ với gia đình vào năm 1990. 
DN: Xin anh giới thiệu sơ về cha mẹ và gia đình? 
Cha mẹ tôi là những người bình thường đã làm được những điều phi thường để sống còn và vượt qua bao gian khổ trong thời chiến. Là một gia đình nhập cư điển hình nghèo, một mẹ nuôi sáu đứa con nhỏ, chúng tôi đã trải qua rất nhiều thử thách gay go để sống và lớn lên ở khu Bronx, NY, trong lúc cha tôi vẫn vật vã trong lao tù ở quê nhà. 
DN: Khi còn ở VN anh làm gì? 
Tôi học hết lớp hai ở Nha Trang. Sau đó, tôi vào sống với bà nội ở Saigon và đợi cơ hội "vượt biên". Sau bốn lần vượt biển sinh tử, chúng tôi đến được Thái Lan, và cuối cũng sang được New York, Hoa Kỳ, năm 1980. 
DN: Cuộc sống của anh như thế nào khi mới định cư?
 Sống và lớn lên ở New York quả thật rất cam go đối với một gia đình nhập cư nghèo như chúng tôi. Chúng tôi đã phải làm đủ thứ công việc lặt vặt để có tiền, đến trường học và nuôi cả cha tôi ở Việt Nam. Tôi nhớ lúc đó sao cuộc sống thật khác xa với bây giờ. Ngày đó, chúng tôi chẳng biết rằng chúng tôi nghèo, giống như bao gia đình nhập cư khác, chúng tôi chỉ nghĩ rằng phải làm bất cứ điều gì để sống còn, thế thôi. Chúng tôi đã làm việc thật cực khổ, kiếm ít tiền, nhưng mà chẳng sao cả. Tài sản của Mẹ tôi và sáu anh chị em chúng tôi thì hoàn toàn là số 0. Điều quan trọng là chúng tôi lúc nào cũng có nhau. Giờ ăn là lúc mọi người trong gia đình, Ông Bà Ngoại và Cậu, Dì ngồi quanh quần bên nhau chia sẻ chuyện vui buồn. Bàn ăn cũng được dùng làm bàn học cho sáu đứa, dĩ nhiên là khá chật hẹp. Năm cái giường ngủ xếp cạnh nhau trong một gian phòng trở thành sàn đấu vật vui nhộn cho sáu anh em. Kem thì phải mua on sale từng nửa gallon một trong siêu thị, chẳng bao giờ dám mua một chiếc kem que. Kẹo que cũng phải mua cả bao, không mua nổi từng chiếc. Vậy mà, trong biết bao khó khăn của cuộc sống, lúc nào chúng tôi cùng quây quần bên nhau, thương yêu, nâng đỡ nhau và lòng trung tín lúc nào cũng ấm áp trong tất cả chúng tôi, và chính điều đó đã giúp xây dựng nên một nền tảng tốt đẹp cho toàn bộ những gia đình nhỏ của chúng tôi sau này. Như đối với phần lớn các gia đình Việt Nam, việc học hành rất quan trọng. Cả mấy anh chị em chúng tôi đều cố gắng học xong trung học và vào đại học. Bản thân tôi học chăm chỉ nên đạt được một số các thành tích học tập đáng kể. Tôi tốt nghiệp Havard năm 1995 ngành Sinh học. Thời gian học ở Havard là một quãng thời gian đáng nhớ trong đời tôi , giúp cho tôi cơ hội khám quá cuộc sống ngoài phạm vi nhỏ bé của gia đình tôi ở Bronx. Lúc đó, tôi ước mơ trở thành một bác sĩ để giúp chữa bệnh cho những người bị hen suyễn trên toàn thế giới, vì bản thân tôi từ nhỏ đã bị suyễn kinh niên rất nặng. Tuy nhiên, sau 4 năm ở Havard, tôi nghiệm thấy rằng đam mê của mình không phải ở lĩnh vực y khoa, mà là ở việc tổ chức, lên kế hoạch và làm việc cho cộng đồng. Những hoạt động ngoại khoá của tôi bao gồm những việc như điều hành những tổ chức phi lợi nhuận khác nhau, dạy ESL cho khoảng 150 sinh viên mỗi mùa hè, liên tục trong ba mùa hè tôi học ở Havard. Tôi nghiệm thấy y khoa không phải nỗi đam mê của tôi, mà chính là niềm yêu thích làm việc với con người và giúp đỡ con người. 
DN: Anh đã bắt đầu công ty điện thoại Lunex Telecom như thế nào? 
Con đường sự nghiệp của tôi không rõ nét như đa số các kỹ sư, bác sĩ hay luật sư. Đó là con đường của một thương gia có những ước mơ nhân bản. Qua những năm tháng làm đủ thứ công việc khác nhau và hoạt động công ích, tôi học được rất nhiều về phương thức tiếp thị, lập kế hoạch chiến lược trong kinh doanh, xây dựng thương nghiệp và tính lãnh đạo linh hoạt. Vào thập niên 90, sau khi ra trường, tôi có cơ hội học được rất nhiều về viễn thông và tiếp thị cho MCI trong thời gian tôi làm việc cho một công ty quảng cáo tên là Admerasia. Tôi nhận thấy rằng có quá nhiều loại thẻ gọi điện trên thị trường trong thập kỷ vừa qua. Nhiều loại chỉ xuất hiện rồi biến mất rất nhanh cứ như con người ta đi qua một cánh cửa xoay vậy. Lại có nhiều loại thẻ hứa hẹn rất nhiều phút nhưng không thật sự thực hiện điều đó và đa số thẻ thường hết hạn chỉ sau có vài tuần. Tuy nhiên, cũng có một số rất ít thẻ trên thị trường thực hiện đúng theo lời hứa hẹn của mình mà không có một tí lệ phí ẩn nào. Và thế là, Lunex Telecom ra đời với khẩu hiệu “True Voice, Worldwide - Tiếng nói trung thực - toàn cầu” Chúng tôi muốn thật sự trung thực với khách hàng, người phân phối và bạn bè, gia đình của chúng tôi - tuyệt đối không có ẩn phí và không có ngày hết hạn. 
DN: Khi khởi nghiệp anh có gặp những khó khăn nào không? 
Nhiều doanh nghiệp, cả bạn bè của chúng tôi nửa, cười nhạo chúng tôi khi chúng tôi khai trương Lunex vào mùa đông năm 2004. Hai tuần đầu tiên, bán được một chiếc thẻ trung thực như thế thật là một thử thách ghê gớm đối với chúng tôi. Người ta không thể tin một hình thức như vậy có thể tồn tại và phát triển được, vì họ cũng đã nghe quảng cáo những điều tương tự như vậy ở các nhãn hiệu khác rồi. Mặt khác, thẻ của chúng tôi cũng bị cho là mắc và ít phút hơn những thẻ khác. Cố nhiên là thế, nếu các bạn so sánh thẻ của chúng tôi với những thẻ hứa hão về thời lượng gọi. Tình thế xoay ngược hẳn 180 độ sau hai tuần đầu tiên. Khách hàng khắp cả nước đổ xô đi mua thẻ của chúng tôi sau hai tuần thận trọng dùng thử. Chỉ khoảng 3 tháng sau khi khởi nghiệp, chúng tôi đã phân phối hơn một triệu phút mỗi tháng và những gì tiếp theo đó đã trở thành lịch sử. Ngày nay, Lunex Telecom có hơn 700 cửa hiệu bán sản phẩm và hàng ngàn khách hàng trên cả nước.
 DN: Rất nhiều người quan tâm đến quá trình một người trở nên thành công. Làm sao anh có thể phát triển công ty của mình lớn mạnh như thế? Có những bí quyết nào anh nghĩ là có thể chia sẻ với một người đang muốn mở rộng cơ sở kinh doanh của mình không?
 Có cả vạn việc mà người ta phải làm để đạt được điều gì đó có tầm cỡ. Những điều ai cũng biết, đó là sự cần cù hết mực, hy sinh, cống hiến, và rất nhiều đam mê, cả may mắn nữa. Công ty Lunex Telecom chúng tôi cũng tin tưởng vào việc tiếp thị kinh doanh và phân phối sản phẩm kết hợp với tính trung thực trong tất cả những gì chúng tôi nói và làm. Tiếp thị có nghĩa là xây dựng thương hiệu - phát ngôn viên (ca sĩ Diễm Liên), biểu tượng công ty, khẩu hiệu. Quảng cáo trên báo, đài, truyền hình hay các áp phích, băng rôn, bưu thiếp, v.v..., đều có thông điệp như nhau. Phân phối có nghĩa toàn quốc. Đích thân tôi bay đến từng thành phố yếu lược để phỏng vấn nhiều người, đưa họ ra thực tế rồi chỉ họ phải làm gì. Giờ đây Lunex đã có khoảng 25 Giám đốc khu vực (district manager) đảm trách 30 thành phố lớn ở Hoa Kỳ. Trung thực có nghĩa là hoàn toàn không mất phút nào khi bạn cúp máy, không có ẩn phí nào, không ngày hết hạn, và không bóp méo sản phẩm của mình. Như thế là “True Voice, Worldwide - tiếng nói trung thực toàn cầu”. Tôi không thể nói hết sự quan trọng của yếu tố này đối với sự tăng trưởng của chúng tôi. Nếu một người được quyền lựa chọn trong 100 thẻ gọi khác nhau biết rằng chúng đều có các loại lệ phí mờ ám khác nhau, người ta có khuynh hướng sẽ hỏi người bán hàng xem thẻ nào tốt, hoặc chọn nhiều thẻ khác nhau với nhiều lý do khác nhau. Tuy nhiên, nếu như người ta được quyền chọn giữa một thẻ không có bất kỳ lệ phí nhập nhằng nào và 100 loại thẻ khác, các bạn sẽ rất ngạc nhiên xem người ta chọn cái gì. Rất nhiều người đã thận trọng dùng thử thẻ của chúng tôi và đã dùng luôn nó.
 DN: Theo ý anh thì những nhân tố nào là quan trọng nhất dẫn đến thành công? May mắn? Sự cần cù? Quyết tâm? Có định hướng …? 
Một vài yếu tố quan trọng bao gồm: định hướng đi đôi với hành động cẩn trọng, suy nghĩ làm sao cho mọi người đều có lợi và tình yêu thương dành cho khách hàng mà bạn phục vụ. Định hướng có hành động cụ thể có nghĩa là anh phải chuẩn bị thấy được anh sẽ đang ở đâu trong một tháng, 5 năm, và rồi sau đó hành động cẩn trọng để đạt được điều đó. Nếu anh không thấy được anh đang đi về đâu, thì rất khó hành động. Tôi gọi đó là “hành động cẩn trọng” bởi vì nhiều người thì hành động tự phát còn nhiều người thì chẳng hành động gì xấc. Ví dụ như, đối với Lunex Telecom, viễn tưởng của chúng tôi là biến công ty thành công ty viễn thông hàng đầu với uy tín cao nhất cộng với giá cả tương đối cạnh tranh. Sau đó chúng tôi bắt đầu thực hiện hàng loạt những chiến lược tiếp thị và phân phối trên toàn quốc. Suy nghĩ theo chiều hướng ai ai cũng có lợi có nghĩa rằng bất kể người nào dính dáng tới Lunex Telecom cũng phải có lợi. Bao gồm cả khách hàng, chủ tiệm, nhà phân phối và nội bộ nhân viên công ty. Chúng tôi đặt quyền lợi của mọi người trong tim, trong tất cả các quyết định của công ty. Nếu về sau này, bất kể một thành phần nào kể trên phải thiệt thòi để chúng tôi phát triển, như vậy sẽ không ai chiến thắng cả. Tình yêu thương dành cho khách hàng mà bạn phục vụ có nghĩa là đem lại những gì tốt đẹp lợi ích cho cộng đồng mình. Lunex Telecom đang trong giai đoạn bành trướng để bao quát luôn cả những cộng đồng thiểu số dân nhập cư khác như Philippines, Cam Pu Chia, Lào, Mễ Tây Cơ, v.v... Có một điều chúng tôi biết chắc rằng, bất kỳ cộng đồng nào chúng tôi muốn phát triển, chúng tôi đều phải đặt quyền lợi của họ lên hàng đầu. Đối với cộng đồng người Việt ở Mỹ, chúng tôi rất tự hào rằng chúng tôi đã mang lại điều gì đó tốt đẹp cho gia đình của họ. Chúng tôi chưa phải là lớn lắm, tuy vậy cũng đã để lại ảnh hưởng đáng kể trong cộng đồng. Thật tuyệt khi thấy cũng có một vài công ty khác cũng bắt đầu làm như vậy.
 DN: Tôi thấy có rất nhiều chủ doanh nghiệp thành công hiện nay, cũng đã trở thành nhà phân phối của anh. Vậy cần hội những điều kiện gì để trở thành một nhà phân phối của công ty? 
Chúng tôi cảm thấy rất may mắn vì được cộng tác với nhiều công ty có tiếng tăm trên toàn quốc, ví dụ như, Anh Minh Chuyển Tiền, Hoa Phát Chuyển Tiền, Hồng Lan Chuyển Tiền, Wilcare Media, và nhiều công ty khác trên khắp nước Mỹ. Thêm nữa là khoảng 40 văn phòng nhập cư hợp pháp khác cộng với trên 200 tiệm điện thoại, đại lý vé máy bay, tiệm cho thuê video, v.v, cũng đang bán các sản phẩm thẻ không dùng Pin của chúng tôi. Những điều kiện để hợp tác với Lunex Telecom rất đơn giản. Nếu là một doanh nghiệp, cứ việc điền vào đơn và bắt đầu làm ăn được rồi. Những hỗ trợ từ phía công ty đối với các nhà bán lẻ là quảng bá tên hiệu của họ trên các đài, cái bản hiệu, posters, các ấn phẩm quảng cáo của chúng tôi bên cạnh việc chuyển giao khách hàng của chúng tôi cho họ ngay khi có người mua gọi vào dịch vụ khách hàng của công ty. 
DN: Hầu hết những doanh nhân thành đạt mà chúng tôi đã phỏng vấn đã phải làm việc rất cực nhọc mới có được sự thành công, anh có như vậy không? Anh có ngại chia sẻ với độc giả của chúng tôi một ngày bình thường của anh như thế nào? Mỗi ngày anh phải làm bao nhiêu tiếng? Những hoạt động hàng ngày của anh ra sao? 
Tôi làm việc rất cần cù, tôi dành khoảng 16 tiếng một ngày cho công việc suốt một năm rưỡi qua. Tôi đã đi hầu hết các hang cùng ngõ hẹp của từng thành phố trọng yếu ở Hoa Kỳ để xây dựng Lunex. Bây giờ, đội ngũ công ty đã có được khoảng 50 người làm việc ở các ban khác nhau bao gồm Dịch vụ Khách hàng, Quảng cáo Tiếp Thị, Phân phối, Kế Toán, Kỹ thuật, phát triển, Luật kinh tế, v.v... Một ngày điển hình của tôi là phải xem qua hết các bản hoạt động trong ngày của các ban và danh sách các hoạt động đang còn dở dang. Chúng tôi họp nhân viên rất thường kỳ bởi vì hầu hết nhân viên đều ở rải rác khắp nước Mỹ.
 DN: Anh có những nhận định ra sao về cách thức cạnh tranh? Theo anh, giảm giá có phải là một cách tốt không? 
Tôi tin vào việc phải đối xử với các đối thủ cạnh tranh bằng sự tôn trọng và cạnh tranh lành mạnh. Tôi tin những người đang làm việc hết mình với những chiến lược lương thiện sẽ thắng. Tôi nghĩ không nhất thiết phải cố gắng giành giật miếng cơm manh áo của nhau, mặc dầu nhiều đối thủ của chúng tôi đã cố làm như vậy với chúng tôi. Thị trường còn khá lớn và tôi tin rằng có đủ chỗ cho mọi người làm ăn đàng hoàng. Chúng tôi tin tưởng vào việc cạnh tranh bằng giá thành thấp, tuy nhiên, không đến mức chúng tôi không có lợi nhuận. Nhiều đối thủ cạnh tranh của chúng tôi có khuynh hướng thiên về việc hạ giá thành, tăng mức huê hồng, rồi bù vào chất lượng của sản phẩm (các lệ phí nhập nhằng chẳng hạn). Nếu khách hàng nhận thấy giá cả thấp nhất đi kèm với lệ phí ẩn, và rốt cuộc họ cũng chẳng có lợi gì, thì họ sẽ không mua. Điều đáng buồn là, khá nhiều người không thật sự hiểu được điều này và lúc nào cũng chạy theo giá thành thấp, tưởng là có nhiều phút nhưng thật sự không phải vậy. Tuy nhiên, người tiêu dụng rất khôn khéo và họ đang dần nhận thấy có những chiếc thẻ trung thực trên thị trường. 
DN: Anh có dự định gì cho tương lai không?
 Lunex có nhiều dự án rất hấp dẫn trong những năm tới. Chúng tôi dự tính sẽ cho ra đời những chiếc điện thoại cầm tay Lunex mà người khách hàng có thể sử dụng được khi họ về Việt Nam. Chúng tôi cũng có kế hoạch phát triển dịch vụ của Lunex sang một vài nước khác. Một số các dự án khác thì không tiện tiết lộ ở thời điểm này vì lý do cạnh tranh. 
DN: Anh có thể nói thêm đôi chút về một vài loại dịch vụ hoặc loại thẻ gọi mà công ty của anh cung cấp được không?
 Hiện chúng tôi cung cấp hai loại sản phẩm chính. Một là thẻ gọi, hai là chương trình gọi không mật mã. Thẻ gọi của chúng tôi tên là Thẻ Trung Thực. Có khoảng 50 đến 60 phút gọi tuỳ thuộc vào loại thẻ bạn chọn mua. Không hề có bất kỳ lệ phí gì mà cũng không có ngày hết hạn. Lấy ví dụ nhé, với Thẻ Trung Thực đặc biệt, bạn có 60 phút gọi về Sài Gòn. Bạn có thể nói hết một lần 60 phút hoặc gọi 60 lần mỗi lần 1 phút. Hoặc cũng với chiếc thẻ đó, bạn có thể năm nay nói 1 phút thôi, năm sau nói tiếp 59 phút còn lại. Dịch vụ gọi không mật mã của chúng tôi thì cũng tương tự như thẻ gọi nhưng bạn không cần phải nhập vào bất kỳ mật mã nào. Giá biểu bây giờ là 15.8 /phút gọi về Sài Gòn, Hà Nội, 16.8 gọi về các tỉnh, và 17.8 gọi vào điện thoại cầm tay ở Việt Nam. Có nghĩa là, với $10, chương trình này sẽ cho bạn 64 phút gọi về Sài Gòn, Hà Nội. Chính sự giản tiện này làm mọi người thấy thuận tiện hơn nhiều. Ngày nay nhiều khách hàng của chúng tôi chỉ việc lưu lại số 1-800 của công ty vào điện thoại cầm tay và cứ thế gọi về Việt Nam (hay bất kỳ nơi nào trên thế giới) bất kỳ lúc nào. Nhiều người gọi cả trong lúc đang đi mua sắm, lái xe, ăn uống, v.v... Họ không việc gì phải ngồi ở nhà để nhập vào cả đống mật mã. Dịch vụ không Pin đã trở thành sản phẩm bán chạy nhất hiện nay. Một tính cách rất đặc biệt của dịch vụ của công ty là chúng tôi gửi cho khách hàng của mình các hoá đơn hàng tháng liệt kê các cuộc gọi nếu họ yêu cầu (miễn phí). Điều này đặc biệt hữu ích đối với nhiều khách hàng đang phải bảo trợ cho thân nhân ở Việt Nam. Họ cần những hoá đơn như thế trong các cuộc phỏng vấn với Cơ quan nhập cư Hoa Kỳ. Vì thế, hiện nay chúng tôi có hơn 40 văn phòng nhập cư và pháp lý cùng cộng tác trên toàn quốc.
 DN: Anh có lời nhắn nhủ gì đến giới trẻ không?
 Lời khuyên của tôi cho các bạn trẻ người Mỹ gốc Việt là cứ việc theo đuổi ước mơ của mình. Theo thống kê, hết 50% sinh viên tốt nghiệp ra trường không làm đúng ngành nghề mình theo học và điều đó chẳng sao cả. Rất nhiều người trong số đó đã rất thành công trong các lĩnh vực khác. Dù bạn làm bất cứ chuyện gì, phải bảo đảm bạn phải bỏ tâm huyết và lương tâm của bạn vào chuyện đó. Cứ yêu thương người, vì cuộc sống quá ngắn ngủi để sống một cách khác.
 DN: Anh có điều gì muốn nhắn nhủ trước khi kết thúc cuộc phỏng vấn này không? 
Chúng tôi muốn nhân cơ hội này cảm ơn tất cả khách hàng của Lunex, cũng như tất cả bạn bè và người thân của chúng tôi. Chúng tôi hy vọng sẽ mang lại sự thuận tiện, tin tưởng và hạnh phúc đến quý khách hàng cùng thân quyến. Chúng tôi cũng muốn nhân đây cảm ơn tạp chí Doanh Nhân đã đánh giá cao công việc chúng tôi làm và cho chúng tôi vinh dự được chia sẻ câu chuyện của mình. 

--- Steve Thai ---